Polonya’da yaşıyor veya eğitim görüyorsanız, Polonya’nın resmi dili Lehçe’yi öğrenmek zorunda olmanız kaçınılmazdır. Özellikle Polonyalı gençlerin büyük çoğunluğu İngilizce bilmesine rağmen, bu İngilizce bilginizle Polonya’da yaşamaya çalışmak bir süre sonra sizin için bir sorun olmaya başlayabilir. Polonya’da eğitim aldığınız dilin İngilizce olması, sadece okul hayatınızda işinize yarayacaktır. Okul hayatınızın dışındaki zamanlarda, yani gündelik hayatta ihtiyaçlarınızı karşılamak için insanlarla iletişim halinde olmak zorundasınız. İngilizce bilmeyen insanlarla konuşmak zorunda kaldığınızda, büyük sıkıntılar yaşamanız olasıdır. Orta Avrupa ülkelerinden Polonya’nın resmi dili olan Lehçeyi, Polonya’da 39 milyon, tüm dünyada ise 50 milyon kişi konuşmaktadır. Polonya dili, Polakça veya diğer bir ismiyle Lehçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri öbeğinin batı kısmında yer alır. Avrupa Birliği’nin ana dillerinden biri olan Lehçe, standart Latin alfabesine ek 9 harften oluşan bir alfabe kullanmaktadır. İngilizce gibi Özne-Fiil-Nesne sıralaması ile cümle kurulan Lehçede eril, dişil ve nötr için olmak üzere üç farklı sınıf bulunmaktadır. Şimdi gelin Lehçe nedir, Lehçe nasıl bir dildir, neden Lehçe öğrenmeliyim gibi sorulara cevaplar verdiğimiz yazımıza bir göz atalım.

Lehçe Nasıl Bir Dil?

Bu sorunun cevabı çok açıktır; Lehçe oldukça zor bir dildir. Hatta kimi kaynaklara göre, Dünyanın en zor ilk 3 dili arasındadır. Özellikle ana dili Türkçe olan kişiler için oldukça zor bir dildir. Ancak öğrenmesi imkansız bir dil değildir. Slav kökenli bir dil olması nedeniyle Türkçede kullanmadığımız pek çok kural içermektedir.

Leh alfabesinde 32 harf vardır ve iki harfin yan yana gelmesiyle oluşturulan farklı sesler de mevcuttur. Özellikle 2 sessiz harfin yan yana gelmesi halinde, kelimeyi telaffuz etmek oldukça zor olabilir. Lehçede bu duruma verilebilecek oldukça fazla örnek var: grasz, kochamy, bierzesz, idziecie, dołączany, życzenie gibi.

Bu dili zorlaştıran olgulardan biri de her kelimenin eril, dişi ve nötr olmak üzere bir cinsiyetinin olmasıdır.

Polonya’da Hangi Dil Konuşuluyor?

Polonya’da çoğunluk için ana dil olarak kullanılan Lehçe’nin yanı sıra özellikle gençlerde İngilizce kullanımı fazladır. Almanya’ya yakın bölgelerde ise Almanca kullanımını görmek mümkündür.

Avrupa’nın merkezindeki konumu sebebiyle Polonya, tarih boyunca onlarca farklı kültür, dil ve milletle etkileşim içinde olmuştur. Bu sebeple Lehçede pek çok farklı kültürden kelimeler bulmak mümkündür. 

17. yüzyılda Osmanlı devleti ile gerçekleşen etkileşimlerden doğan bazı kelimeler şunlardır:  borsuk (porsuk), burka (bürük), chałwa (helva), czaprak (çaprak), dywan (divan), harem (harem), jogurt (yoğurt), kawa (kahve), papuga (papağan), sułtan (sultan), temblak (temlik), torba (torba), turban (tülbent), ułan (oğlan), wezyr (vezir), zaszłyk (şişlik), filiżanka (fincan), arbuz (karpuz), dywan (divan)

Sık Kullanılan Lehçe Kelimeler Nelerdir?

Lehçede çok sık kullanılan bazı kelimeleri ve kelime grupları şu şekildedir: 

Masakra, Tragedia - Çok kötü ya da felaket

Bo Tak - Çünkü evet

No Ba - Doğruyu söylemek gerekirse

No - Evet

No Co Ty - Abartma

Jak Nie Jak Tak - Nasıl mümkün değil?

Spoko, Wporzo - Tamam, pekala, sakin

No Nie Off - Hayır, olamaz

Ojej, Ojejku - Bu nasıl olur

Neden Lehçe Öğrenmelisiniz?

Polonya’da eğitim almak Lehçe öğrenmek için yeterli bir sebep olsa da tek sebep değildir. Diğer Hint-Avrupa dillerine yakın olsa da egzotik özellikler taşıması dili öğrenmeyi eğlenceli hale getiriyor. Buna ek olarak diğer Slav dillerine yakınlığı sayesinde Lehçe öğrenmek onları da öğrenmek konusunda size bir hayli yardımcı olacaktır. Polonya’nın Avrupa tarihi önemi doğrultusunda Lehçe öğrenmek, Polonya ve Avrupa tarihine açılan bir kapı olacaktır. Ayrıca Lehçe öğrenmek diğer Slav dillerini öğrenmek için harika bir fırsattır. Ayrıca Lehçe, Hint-Avrupa dil ailesinin bir parçası olduğu için diğer Avrupa dilleri ile pek çok ortak özelliğe sahiptir. Lehçe öğrenerek Çekçe ve Slovakça gibi doğu Slav dillerine büyük ölçüde aşinalık kazanırsınız. Bu diller arasında çok az fark vardır. Belarusça ve Ukraynaca için de yine aynı kolaylık söz konusudur. 

Lehçe öğrenerek 55 milyon kişinin ana dili olan bir dili öğrenmiş olursunuz. Çünkü Slav dil ailesinde Rusçadan sonra en çok konuşulan dil Lehçedir. Özellikle ABD, Kanada, Almanya ve İngiltere’de yaşayan Polonya kökenli bir diasporanın varlığını düşünürsek Lehçe dünyanın pek çok yerinde size fayda sağlayabilecek bir dildir.